یکی از مدارک مهم در جریان اقدام برای مهاجرت تحصیلی، «توصیه‌نامه» (Recommendation Letter) است. بسیاری از دانشگاه‌ها برای پذیرش دانشجو، در کنار سایر مدارک یک توصیه‌نامه نیز درخواست می‌کنند. توصیه‌نامه، یک نامه است از طرف یک استاد یا یک مقام آکادمیک بالارتبه به طرف مقابل خود، که یک استاد یا یک مقام آکادمیک بالارتبه دیگری است و شرحی کلی از وضعیت دانشجو را ارائه می‌کند. توصیه‌نامه از اهمیت به سزایی برخوردار است و محتوا و نوع نگارش آن و همچنین تعداد آن مهم است. توصیه‌نامه‌ای که اصل صداقت را رعایت نکرده باشد، توسط مخاطب تشخیص داده شده و به قیمت رد شدن درخواست دانشجو توسط آن مقام تمام می‌شود.
به طور کلی هدف از ارائه توصیه‌نامه نشان دادن لیاقت دانشجو برای پذیرش در دانشگاه مورد نظر است. و نقشی مهم در تصمیم گیری مقام مسئول در پذیرش دانشجو دارد. در نگارش توصیه‌نامه باید توجه داشت که از ذکر جزئیات اضافی و مسائل بی اهمیت خودداری شود. نکته مهم در نوشتن توصیه‌نامه‌ها این است که نباید از نمونه‌های موجود در اینترنت به عنوان الگو استفاده کرد. و خود استاد باید به طور شخصی نظرات خود را در مورد دانشجو و به زبان رسمی بنویسد.
توجه کنید با استادی که از او درخواست نگارش توصیه‌نامه می‌کنید، رابطه خوبی داشته باشید و بیش از یک ترم زیر نظر او تحصیل کرده باشید تا با شما آشنایی کامل داشته باشد و بتواند توصیه‌نامه خوبی بنویسد. دریافت توصیه‌نامه از اساتید رده بالا ارزش بیشتری دارد اما در نظر داشته باشید که یک توصیه‌نامه خوب از یک استاد سطح متوسط، مهم تر از دریافت یک توصیه‌نامه بد از یک استاد سطح بالا و معروف است.
ساختار توصیه نامه
ساختار توصیه‌نامه اهمیت زیادی دارد و باید در یک فرمت استاندارد نوشته شود. توصیه‌نامه معمولا در یک صفحه نوشته می‌شود و شامل معرفی Introduction، محتوا Content و اختتام Closing است. پیش از بخش معرفی، در بالای صفحه باید اطلاعات توصیه کننده و سپس اطلاعات دانشگاه مقصد درج شود. در بخش معرفی، توصیه کننده خود و ارتباطش با دانشجو، مدت زمان آشنایی و نظر کلی در مورد وی را توضیح می‌دهد. برای قسمت محتوا، نگارنده، پس‌زمینه تحصیلی دانشجو و فعالیت‌ها و ویژگی‌های شخصیتی او را شرح داده و در ادامه توضیح می‌دهد که چرا این دانشجو گزینه خوبی برای تحصیل در موسسه یا دانشگاه مورد نظر است. در قسمت پایانی یا اختتامیه، معرفی کننده باید در جمع بندی کلی عنوان کند که درخواست این دانشجو را ضمانت می‌کند. توصیه کننده به جای درج اطلاعات خود در ابتدای نامه، می‌تواند آن را در انتهای نامه نیز درج کند.
برای این که توصیه‌نامه خوبی از استاد خود دریافت کنید، باید اطلاعات و مدارک کامل و دستاوردها و موفقیت‌های خود را به استاد مورد نظر ارائه کنید تا با آشنایی با شما و فعالیت هایتان بتواند توصیه‌نامه مناسبی را نگارش کند. اساتید برای نوشتن توصیه‌نامه نباید در تعریف از دانشجو اغراق کنند. چراکه هیئت پذیرش دانشجوها در دانشگاه‌های مقصد، در کار خود تجربه بالایی دارند و به راحتی می‌توانند عدم صداقت در نامه‌ها را تشخیص دهند. به طور کلی ارائه یک یا چند توصیه‌نامه در فرایند پذیرش دانشجو در دانشگاه مقصد از اهمیت بسیاری برخوردار است. و در تهیه آن باید کاملا هوشیارانه عمل کرد.
نکات مهم در ارتباط با توصیه‌نامه:
- توصیه‌نامه‌های خود را ترجیحا از اساتید دانشگاهی و افراد آکادمیک و علمی بگیرید.
- از اساتیدی که با آنها حداقل یک کلاس داشته‌اید، یا مقاله‌ای کار کرده‌اید و یا پروژه‌ای را با هم گذرانده‌اید، توصیه‌نامه بگیرید.
- به این نکته توجه کنید که اساتیدی که از آنها می‌خواهید توصیه‌نامه بگیرید، ترجیحا ایمیل دانشگاهی داشته باشند.
- چند ماه قبل از اپلای، با اساتید مورد نظر خود در ارتباط باشید و به آنها اطلاع بدهید که به زودی از آنها توصیه‌نامه درخواست خواهید کرد.
- اگر به سه توصیه‌نامه نیاز دارید، حداقل با پنج-شش استاد هماهنگ کنید. چراکه اساتید معمولا در لحظه‌های حساس در دسترس نیستند!
- برخی از اساتید از شما می‌خواهند که متن توصیه‌نامه را خودتان بنویسید. پس بهتر است از قبل چند مورد متن آماده کنید.
- دقت کنید که اگه قرار است متن توصیه نامه را خودتان بنویسید، مبالغه نکنید و ترجیحا از نمونه‌های موجود الگو بگیرید.
- خیلی از دانشگاه‌ها، تا تمامی توصیه‌نامه‌های درخواستی را دریافت نکنند، بررسی پرونده‌‌ی متقاضی را شروع نمی‌کنند.
- گرچه که گرفتن توصیه‌نامه کار آسانی به نظر می‌رسد، اما در واقع اینطور نیست! شاید اساتید با شما همکاری نکنند و کل پروسه‌ی اپلای شما به نابودی کشیده شود!
- دوستانی که لیسانس نامرتبط دارند و می‌خواهند برای ارشد هنر اپلای کنند، بهتر است به جای اساتید دوره‌ی لیسانس، از هنرمندان و افراد هنری که با آنها کار کرده‌اند، توصیه‌نامه دریافت کنند.
